عدم گاز خوردن خودرو در گیربکس CVT در حالت ریورس یا فوروارد
گیربکس‌های CVT (Continuously Variable Transmission) به دلیل تعویض دنده پیوسته، شتابگیری نرم و کاهش مصرف سوخت، در بسیاری از خودروهای مدرن استفاده می‌شوند. با این حال، یکی از مشکلات شایع در این گیربکس‌ها عدم گاز خوردن مناسب در حالت‌های ریورس (دنده عقب) یا فوروارد (دنده جلو) است. در این شرایط، هنگام فشار دادن پدال گاز:
- موتور دور نمی‌گیرد،
- خودرو شتاب نمی‌گیرد،
- یا فقط با دور موتور پایین و مکث حرکت می‌کند.
ساختار کلی گیربکس CVT
گیربکس‌های CVT از دو پولی مخروطی شکل (هرزگرد) تشکیل شده‌اند که توسط یک تسمه یا زنجیر فولادی به هم متصل هستند. تغییر قطر این پولی‌ها با فشار هیدرولیک و دستور واحد کنترل الکترونیکی گیربکس (TCU) انجام می‌شود تا نسبت دنده بهینه برای شرایط مختلف رانندگی فراهم گردد.
علت‌های اصلی عدم گاز خوردن در CVT
۱. افت فشار هیدرولیک روغن گیربکس
- پمپ روغن وظیفه تأمین فشار لازم برای جابجایی پولی‌ها و درگیری صحیح تسمه را دارد.
- اگر پمپ فرسوده یا فیلتر روغن مسدود باشد، فشار کافی تأمین نمی‌شود و خودرو واکنش مناسبی به گاز دادن ندارد.
راه‌حل:
- بررسی سطح و کیفیت روغن گیربکس (CVT Fluid) و تعویض طبق دفترچه راهنما (هر ۶۰ تا ۹۰ هزار کیلومتر).
- در صورت نیاز، تعویض پمپ روغن و فیلتر.
۲. خرابی سنسورهای دور موتور و سرعت خودرو
- سنسورهایی مانند RPM Sensor و VSS (Vehicle Speed Sensor) اطلاعات حیاتی برای عملکرد صحیح TCU فراهم می‌کنند.
- خرابی یا ارسال سیگنال اشتباه، باعث می‌شود گیربکس نسبت دنده را درست تنظیم نکند.
راه‌حل:
- دیاگ زدن خودرو برای بررسی خطاهای سنسورها.
- در صورت نیاز، تعویض سنسورهای معیوب.
۳. آلودگی یا خرابی روغن CVT
- روغن CVT علاوه بر روانکاری، برای انتقال فشار هیدرولیک و خنک‌کاری سیستم نیز ضروری است.
- روغن کهنه یا غیراصل باعث تأخیر در عملکرد پولی‌ها می‌شود و شتابگیری مختل می‌گردد.
راه‌حل:
- تعویض روغن CVT طبق دفترچه خودرو (حدود هر ۶۰ هزار کیلومتر).
- استفاده از روغن استاندارد توصیه شده توسط سازنده.
۴. مشکلات مربوط به شیر برقی‌ها (سولنوئیدها)
- سولنوئیدها فشار روغن را هدایت کرده و عملکرد پولی‌ها را کنترل می‌کنند.
- خرابی سولنوئیدها باعث عکس‌العمل نامناسب گیربکس به پدال گاز می‌شود.
راه‌حل:
- دیاگ زدن برای بررسی کد خطاهای سولنوئیدها.
- شستشوی سولنوئیدها یا در صورت خرابی، تعویض آن‌ها.
۵. نشتی روغن گیربکس
- نشتی از واشرها، کاسه‌نمدها یا بدنه گیربکس باعث افت فشار هیدرولیک می‌شود.
- کمبود روغن مانع انتقال نیرو به پولی‌ها و تسمه می‌گردد.
راه‌حل:
- بررسی کامل گیربکس با دستگاه مخصوص.
- تعمیر یا تعویض واشرها و کاسه‌نمدهای آسیب دیده.
۶. خطاهای نرم‌افزاری ECU/TCU
- گاهی مشکل از نرم‌افزار واحد کنترل گیربکس یا موتور است.
- آپدیت ناقص یا تداخل الکترومغناطیسی باعث ارسال دستورات اشتباه و حالت حفاظتی (Limp Mode) می‌شود.
راه‌حل:
- دیاگ زدن و آپدیت نرم‌افزار TCU و ECU.
- ریست کردن واحدهای کنترل.
۷. فرسودگی تسمه یا زنجیر گیربکس
- تسمه یا زنجیر وظیفه انتقال نیرو بین پولی‌ها را دارد.
- ساییدگی یا از دست دادن کشش باعث می‌شود شتاب خودرو کاهش یابد.
راه‌حل:
- باز کردن گیربکس و بازرسی تسمه یا زنجیر.
- در صورت فرسودگی شدید، تعویض با نمونه نو (هزینه بالایی دارد).
مراحل عیب‌یابی
- دیاگ زدن خودرو و بررسی کد خطاهای مرتبط با فشار روغن، سنسورها و سولنوئیدها (مثل P0700, P0740, P0730, P0868).
- بررسی سطح و کیفیت روغن گیربکس (MAX و MIN).
- بازرسی مسیرهای ورودی و خروجی روغن برای نشتی یا گرفتگی.
- تست سنسورهای RPM و VSS با مولتی‌متر یا توسط مکانیک متخصص.
- در صورت رفع نشدن مشکل، بررسی داخلی گیربکس توسط تعمیرکار متخصص.
جمع‌بندی
عدم گاز خوردن خودرو در CVT، چه در حالت ریورس و چه فوروارد، اغلب ناشی از:
- کاهش فشار هیدرولیک،
- خرابی یا آلودگی روغن،
- یا خطاهای الکترونیکی است.
اگر این مشکل به موقع رفع نشود، ممکن است آسیب‌های جدی مانند خرابی پولی‌ها یا حتی قفل شدن گیربکس اتفاق بیفتد. با نگهداری به موقع و اصولی گیربکس CVT می‌توانید تا ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار کیلومتر بدون مشکل از آن استفاده کنید.